Test sedymentacyjny, czyli jak zbadać ilość i kondycję osadu czynnego
Zacznijmy od tego, że sedymentacja to nic innego jak opadanie zawiesiny ciała stałego w cieczy. Dlatego, w przypadku kiedy kompresor w naszej oczyszczalni jest wyłączony, osad czynny będzie opadał na dno komory bioreaktora. Analogicznie, włączenie kompresora spowoduje wypłynięcie osadu czynnego na powierzchnię.
Sedymentację możemy wykorzystać do zbadania ilości i kondycji osadu czynnego znajdującego się w naszej oczyszczalni. Test jest genialny w swej prostocie i wbrew pozorom, jest w stanie powiedzieć nam bardzo dużo, np. znaleźć powód nieprawidłowego działania naszej oczyszczalni.
A zatem, do dzieła, robimy test sedymentacyjny!
Do przeprowadzenia testu potrzebujemy:
• Przezroczyste naczynie, które pozwoli nam odmierzyć litr wody (np. słoik),
• Sznurek, kij, cokolwiek, byśmy mogli zanurzyć naczynie w oczyszczalni,
• Siły naszych mięśni, by przeprowadzić zanurzenie naczynia.
Test sedymentacyjny przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków VH jest o tyle prosty, że zdejmując pokrywę oczyszczalni, mamy pełny dostęp do wszystkich elementów i komór, co nie zawsze występuje w urządzeniach tego typu. Widzimy główną przestrzeń utleniania, czyli po ludzku – największą napowietrzaną komorę. To właśnie z niej, z ½ głębokości, przy pomocy naszego naczynia, pobieramy odmierzony litr wody. Musimy jednak pamiętać, żeby tę czynność przeprowadzić na włączonej dmuchawie. Tak przygotowaną próbkę pozostawiamy na 30 minut w zacienionym miejscu. W tym czasie, osad czynny w naczyniu zacznie opadać na dno – sedymentować.
Po 30 minutach możemy sprawdzić, jak wygląda osad czynny w naszej oczyszczalni ścieków i co najważniejsze, ile jest tego osadu w naszym urządzeniu. Te dane mogą być dla nas bardzo pomocne, jeżeli praca naszej oczyszczalni nie stoi na zadowalającym nas poziomie.
W poprawnie działającej biologicznej przydomowej oczyszczalni ścieków, ilość osadu czynnego powinna utrzymywać się na poziomie między 300 a 700 ml na 1 litr wody.
W mojej przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków osadu jest za dużo! Co robić?
Po pierwsze, nie panikować. Nadmierny przyrost osadu czynnego może się wiązać z dużym obciążeniem ściekami. Nasze bakterie mają dużo pożywienia, więc ochoczo się rozmnażają. To nic złego, o ile postaramy się ten proces kontrolować.
W przypadku, kiedy osad czynny utrzymuje się na poziomie powyżej 700 ml, możemy go odpompować, tak by mieścił się w wymienionym powyżej przedziale. Do takiego odpompowania należy zamówić wóz asenizacyjny. Odpompowujemy go do właściwego poziomu, uzupełniamy ubytek wodą i dla sprawdzenia wyników naszej pracy, ponawiamy test sedymentacyjny.
A co jeśli osadu czynnego jest za mało?
Niestety, zbyt mała ilość osadu czynnego w pracującej już oczyszczalni nie oznacza nic dobrego. Jest to dla nas wskazówka, że nie eksploatujemy naszego urządzenia w sposób poprawny, zgodny z instrukcją.
Osad czynny należy traktować jak żywy organizm. W przypadku kiedy jest niedożywiony (do oczyszczalni trafia zbyt mała ilość ścieków) po prostu nie rośnie, a w najgorszym wypadku, obumiera.
Podobne rzeczy dzieją się, gdy nasze ścieki obciążamy dużymi ilościami substancji, które nie powinny trafiać do oczyszczalni. Firma Eko House na potrzeby klientów opracowała wykaz rzeczy negatywnie wpływających na pracę biologicznej oczyszczalni ścieków. Zachęcam do lektury krótkiej grafiki, także znajdującej się na naszym blogu.
Test sedymentacyjny w przydomowej oczyszczalni ścieków
Przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków to ekologiczna alternatywa dla tradycyjnego szamba. Aby jednak system pracował bezzapachowo i bezawaryjnie, musisz regularnie kontrolować osad czynny. Najprostszy sposób? Test sedymentacyjny – tani, szybki i niezwykle miarodajny.
Kluczowa informacja: Jeśli w próbce praktycznie nie widać osadu czynnego, proces biologicznego oczyszczania nie będzie działał poprawnie. Zacznij od rzetelnego testu sedymentacyjnego, aby sprawdzić ilość (ml/l) i kondycję biomasy.
Na czym polega test sedymentacyjny?
Sedymentacja = opadanie cząstek stałych w cieczy. W oczyszczalni, gdy dmuchawa jest wyłączona, płatki osadu opadają na dno komory; po włączeniu – unoszą się w zawiesinie. Obserwując szybkość i objętość opadania, określasz:
ilość osadu (ml osadu na litr ścieków),
kondycję biomasy (barwa, zapach, tekstura).
Kiedy i dlaczego warto go wykonać?
po uruchomieniu nowej oczyszczalni (co tydzień przez 2 miesiące),
cyklicznie co 4–6 tygodni w normalnej eksploatacji,
po dłuższej nieobecności domowników,
gdy zauważysz gorszą klarowność ścieku oczyszczonego lub nieprzyjemny zapach.
Regularne testy to:
✅ wczesna diagnostyka awarii napowietrzania lub zatrucia bakteryjnego,
✅ niższe koszty – mniejsza szansa na pilny serwis,
✅ dłuższa żywotność urządzenia i spełnienie norm środowiskowych.
Instrukcja krok po kroku
Pamiętaj: nieprawidłowo pobrana próbka zafałszuje wyniki. Postępuj dokładnie według etapów poniżej.
1. Przygotuj sprzęt
przezroczysty pojemnik z podziałką na 1 l (słoik/cylinder),
sznurek lub kijek do opuszczenia pojemnika,
rękawice ochronne.
2. Pobranie próbki
Zdejmij pokrywę i pozostaw dmuchawę włączoną (równomierna zawiesina).
Zanurz pojemnik w głównej strefie napowietrzania na połowie wysokości komory.
Nabierz dokładnie 1 litr ścieków.
3. Sedymentacja
Umieść próbkę w cieniu, nie wstrząsaj. Odczekaj 30 minut – osad opadnie na dno.
4. Ocena osadu
Sprawdź:
objętość osadu (ml na 1 l),
kolor, zapach, konsystencję (patrz sekcja).
Jak interpretować wyniki
| Poziom osadu | Zakres (ml/l) | Co oznacza? | Zalecane kroki |
|---|---|---|---|
| Optymalny | 300 – 700 | Oczyszczalnia pracuje stabilnie | Kontrola za 4–6 tyg. |
| Za niski | ‹ 300 | Niedobór biomasy, możliwe agresywne chemikalia lub brak ścieków | Skoryguj zwyczaje, dożyw bakteriami, skontaktuj się z serwisem Eko House |
| Za wysoki | › 700 | Nadmierne obciążenie ściekami | Zamów wóz asenizacyjny, odpompuj nadmiar, uzupełnij wodę, powtórz test |
Charakterystyka idealnego osadu czynnego
| Cecha | Jak powinno być | Co oznacza odchylenie? |
|---|---|---|
| Konsystencja | zbita, żelatynowa | zbyt płynna → problemy operacyjne; twarda → możliwy deficyt tlenu |
| Kolor | jasnobrązowy – ciemnobrązowy | bardzo ciemny → proces beztlenowy, ryzyko zapachu |
| Zapach | łagodny, ziemisty | ostry, gnilny → słabe napowietrzanie lub zatrucie chemiczne |
| Sedymentacja | szybkie opadanie, klarowna woda nad osadem | lekki osad unoszący się → niepełne flokulowanie |
Najczęstsze problemy i rozwiązania
Zbyt niski poziom osadu
mały dopływ ścieków (pusty dom, urlop),
nadmierne użycie mocnych detergentów (Domestos, „Kret”),
wprowadzanie tłuszczów i olejów kuchennych.
Rozwiązanie:
Przywróć regularny zrzut ścieków, używaj ekobio-detergentów.
Dodaj preparat startowy z bakteriami Eko House.
Skontroluj napowietrzanie i dyfuzory.
Zbyt wysoki poziom osadu
nagły wzrost liczby użytkowników,
intensywne pranie i kąpiele,
dopływ wód deszczowych.
Rozwiązanie:
Zamów wóz asenizacyjny, odpompuj do 500 ml/l.
Uzupełnij komorę wodą z kranu.
Wykonaj powtórny test po 24 h.
FAQ
Czy mogę użyć plastikowej butelki zamiast słoika?
Tak, o ile jest przezroczysta i ma wyraźną podziałkę do odczytu ml.
Ile czasu trwa test sedymentacyjny?
Łącznie ~35 minut: 5 min pobranie próbki + 30 min sedymentacja.
Co zrobić, jeśli osad ma ostry zapach?
Sprawdź pracę dmuchawy, oczyść dyfuzory i ogranicz chemię. W razie braku poprawy zadzwoń do serwisu Eko House.
Czy test zastępuje coroczny przegląd?
Nie. Jest to monitoring użytkownika; pełny serwis Eko House rekomendujemy co 12 miesięcy.
Jak często wymienia się dmuchawę?
Średnio co 7–10 lat lub gdy jej wydajność spadnie poniżej 60 l/min.
Gotowy, by zadbać o swoją oczyszczalnię?
Skontaktuj się z ekspertami Eko House – pomożemy dobrać preparaty bakteryjne, zorganizujemy serwis i przypomnimy o kolejnych testach sedymentacyjnych.
Doradca Klienta Eko House
doradcahandlowy@eko-house.info
+48 603 310 919
m.lewandowska@eko-house.info
+48 693 825 147
Eko House – biologiczne oczyszczalnie ścieków, które pracują bez zapachu i bez problemów.
