Czy gmina ma prawo zabronić budowy przydomowej oczyszczalni ścieków?

Czy gmina może zakazać budowy przydomowych oczyszczalni ścieków w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego? 

Przydomowa oczyszczalnia ścieków montaż samodzielny
W wielu gminach, gdzie brakuje rozbudowanej sieci kanalizacyjnej, pojawia się problem związany z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP) dotyczącym zakazu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. Decyzje te, mające na celu ochronę środowiska, często budzą kontrowersje wśród mieszkańców pragnących samodzielnie zarządzać gospodarką wodno-ściekową na swoich działkach. Miejscowy plan zagospodarowania, określający warunki zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, często stawia przed właścicielami nieruchomości wyzwanie związane z zakazem budowy przydomowej oczyszczalni ścieków. 

Istnieje powszechne przekonanie, że zarządzanie odpadami wodno-ściekowymi na poziomie lokalnym jest niemożliwe bez dostępu do centralnej kanalizacji, jednak nowoczesne technologie i rozwiązania ekologiczne otwierają przed mieszkańcami gmin możliwość samodzielnego oczyszczania ścieków przy minimalnym wpływie na środowisko. W kontekście miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który często ogranicza możliwość budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, kluczowe staje się zrozumienie, jak te innowacyjne systemy mogą współgrać z przepisami oraz jakie korzyści środowiskowe i ekonomiczne niosą ze sobą. Artykuł ten ma na celu przybliżenie czytelnikom aspektów prawnych, technicznych oraz ekologicznych związanych z instalacją przydomowych oczyszczalni ścieków, a także wyjaśnienie, w jakich okolicznościach gmina może wprowadzić zakaz ich budowy, podkreślając jednocześnie, że odpowiednio zaprojektowane i zarządzane systemy mogą stanowić wartościowy wkład w ochronę naszego środowiska.

Choć z prawnego punktu widzenia, chęć budowy przydomowej biologicznej oczyszczalni wystarczy zgłosić w starostwie powiatowym, to bywa i tak, że urzędnicy nie radzą sobie z poprawną interpretacją przepisów, blokując inwestorom rozpoczęcie budowy przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków. Co zrobić w takim wypadku❓ Najlepszym przykładem tego, jak sobie radzić w takich okolicznościach jest nasz Klient, Pan Konrad 👍 Dzięki uprzejmości Pana Konrada, udostępniamy artykuł, w którym opisane są szczegóły sprawy 😊

Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków – nowoczesne rozwiązanie w gminach bez kanalizacji

Rozwój technologii umożliwia mieszkańcom gmin, gdzie centralna kanalizacja nie jest dostępna, wybudować przydomową oczyszczalnię ścieków jako efektywne i ekologiczne rozwiązanie. Takie nowoczesne systemy nie tylko umożliwiają oczyszczanie ścieków bytowych, ale również przyczyniają się do czystości i porządku w gminach. Dzięki zastosowaniu biologicznej oczyszczalni ścieków, mieszkańcy mogą cieszyć się wysokim poziomem samowystarczalności w zakresie zarządzania odpadami, jednocześnie minimalizując wpływ na środowisko naturalne. Możliwości budowy przydomowej oczyszczalni ścieków otwierają przed gminami i ich mieszkańcami nowe perspektywy w kontekście oczyszczania ścieków, co jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju i ochrony ekosystemów.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków montaż warmińsko-mazurskie

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego a montaż przydomowych oczyszczalni. Utrzymanie czystości i porządku w gminach. 

 

Analiza miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest kluczowa dla zrozumienia, w jakim zakresie możliwa jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków. Gminy, poprzez swoje plany, mają prawo określać warunki zabudowy, w tym również sposoby odprowadzania ścieków. Jednakże, zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie mogą one całkowicie zabronić instalacji urządzeń stanowiących przydomowe oczyszczalnie ścieków, jeśli są one zgodne z obowiązującymi normami środowiskowymi i budowlanymi. To otwiera przed mieszkańcami możliwości budowy przydomowej oczyszczalni ścieków, nawet w obliczu początkowego zakazu. Ważne jest, aby każdy projekt budowy urządzeń stanowiących przydomowe oczyszczalnie był konsultowany z odpowiednimi organami, co może przyczynić się do zmiany lub dostosowania miejscowego planu zagospodarowania w sposób umożliwiający realizację takich inwestycji. Dzięki temu, oczyszczanie ścieków bytowych na poziomie lokalnym staje się nie tylko możliwe, ale i zachęcane jako ekologiczna alternatywa dla centralnych systemów kanalizacyjnych.

Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków projekt

Ochrona środowiska dzięki przydomowym oczyszczalniom ścieków. Odprowadzanie oczyszczonych ścieków do środowiska. 

 

Instalacja przydomowej oczyszczalni ścieków stanowi znaczący krok w kierunku ochrony środowiska. Systemy te, poprzez efektywne gromadzenie i oczyszczanie ścieków bytowych, minimalizują ryzyko zanieczyszczenia gleby i wód powierzchniowych. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych technologii, przydomowe oczyszczalnie ścieków są w stanie przetworzyć odpady w sposób bezpieczny dla ekosystemu, co przyczynia się do utrzymania czystości i porządku w lokalnej społeczności. Ponadto, systemy te eliminują potrzebę gromadzenia ścieków w zbiornikach bezodpływowych, co jest korzystne zarówno z ekologicznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia. Odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntów, przy użyciu odpowiednio zaprojektowanych systemów rozsączających, jest kolejnym argumentem przemawiającym za budową oczyszczalni ścieków na własnej działce. Taki sposób zarządzania odpadami nie tylko zabezpiecza środowisko przed potencjalnymi zanieczyszczeniami, ale również wspiera regenerację wód gruntowych. Należy podkreślić, że przydomowa oczyszczalnia ścieków spełniająca wymagania prawne i techniczne, staje się niezastąpionym elementem w procesie ochrony środowiska, umożliwiającym wprowadzanie ścieków do wód w sposób kontrolowany i bezpieczny, co jest kluczowe dla zachowania równowagi ekologicznej.

Wymagania techniczne i ekonomiczne dla przydomowych oczyszczalni ścieków

 

Realizacja projektu przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga przestrzegania określonych wymagań technicznych i ekonomicznych, które są kluczowe dla efektywnego funkcjonowania systemu. Spełniające wymagania określone w przepisach, przydomowe oczyszczalnie muszą być zaprojektowane w sposób umożliwiający nie tylko skuteczne oczyszczanie ścieków bytowych, ale również ich bezpieczne odprowadzanie. Koszt budowy i eksploatacji takiego systemu jest zmienny i zależy od wielu czynników, w tym od technologii oczyszczania, wielkości instalacji oraz warunków gruntowo-wodnych na działce. Odpowiedni dobór technologii jest zatem niezbędny do zapewnienia, że utrzymanie czystości i porządku nie będzie generować nadmiernych kosztów dla właściciela, przykładem takiego urządzenia jest biologiczna oczyszczalnia ścieków VH6 PREMIUM.

 

Analiza ekonomiczna przedsięwzięcia powinna uwzględniać nie tylko koszty inwestycyjne, ale również wydatki związane z bieżącym utrzymaniem oczyszczalni. W porównaniu do gromadzenia ścieków w zbiornikach bezodpływowych lub przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków może okazać się rozwiązaniem bardziej ekonomicznym w długoterminowej perspektywie. Oszczędności wynikają przede wszystkim z eliminacji opłat za sposób odprowadzania ścieków oraz z możliwości odprowadzania oczyszczonych ścieków do gruntów, co wspiera regenerację wód gruntowych. Dlatego też, przydomowe oczyszczalnie stają się coraz popularniejszym rozwiązaniem wśród właścicieli nieruchomości, którzy poszukują zarówno ekologicznych, jak i ekonomicznie efektywnych metod zarządzania odpadami wodno-ściekowymi.

Zakaz budowy przydomowej oczyszczalni ścieków – kiedy gmina może go nałożyć?

 

Analizując przepisy, należy zauważyć, że gmina może nałożyć zakaz budowy przydomowej oczyszczalni ścieków w szczególnie uzasadnionych przypadkach, związanych głównie z ochroną środowiska naturalnego oraz utrzymaniem czystości i porządku. Sytuacje, w których zakaz realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków może zostać wprowadzony, często wiążą się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, który przewiduje inne metody odprowadzania ścieków, na przykład poprzez centralną sieć kanalizacyjną. W takich okolicznościach, decyzja o zakazie ma na celu zapewnienie spójności infrastrukturalnej oraz efektywności inwestycji publicznych w systemy kanalizacyjne.

 

Podstawą do wprowadzenia ograniczeń w budowie przydomowej oczyszczalni ścieków może być również analiza warunków gruntowo-wodnych danej lokalizacji, które mogą uniemożliwić bezpieczne odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu. W takich przypadkach, gmina kieruje się przede wszystkim troską o ochronę wód gruntowych oraz zapobieganie potencjalnemu zanieczyszczeniu środowiska. Mimo to, warto podkreślić, że każdy właściciel nieruchomości ma prawa do budowy biologicznej oczyszczalni przydomowej, o ile spełnione są wszystkie wymogi prawne i środowiskowe. W związku z tym, decyzja o zakazie powinna być zawsze poprzedzona dokładną analizą i uzasadniona realnymi potrzebami ochrony środowiska.

Wpływ budowy oczyszczalni ścieków na terenie gminy na lokalne ekosystemy

 

Podjęcie decyzji o realizacji inwestycji budowy przydomowej oczyszczalni ścieków na obszarze danej gminy stanowi inicjatywę o potencjalnie znaczącym wpływie na lokalne ekosystemy. W kontekście działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego, istotne jest, aby projektowane i wznoszone obiekty oczyszczalni charakteryzowały się wysoką efektywnością ekologiczną, w pełni odpowiadając na wymagania narzucane przez aktualne przepisy prawne, w tym między innymi na redukcję wskaźnika biochemicznego zapotrzebowania na tlen (BZT). Taka strategia przyczynia się do optymalizacji procesów oczyszczania ścieków oraz do zminimalizowania potencjalnego negatywnego wpływu na środowisko wód gruntowych i powierzchniowych. Jest to kluczowe dla ochrony bioróżnorodności oraz dla zachowania dobrego stanu zdrowia ekosystemów. Ponadto, właściwie oczyszczone ścieki mogą stanowić cenne źródło wody i minerałów, wspierając zrównoważony rozwój terenów zielonych.

 

Zastosowanie nowoczesnych technologii i rozwiązań, które są technicznie i ekonomicznie uzasadnione, umożliwia gminom realizację projektów oczyszczalni ścieków, które są nie tylko efektywne, ale również zrównoważone. 

 

Przydomowa oczyszczalnia ścieków woda za darmo

Przydomowe oczyszczalnie ścieków VH: ekologiczne rozwiązania według wyroku WSA w Krakowie

W odpowiedzi na aktualne wyzwania prawne i środowiskowe, firma Eko House Technologie Ekologiczne angażuje się w promowanie zrównoważonych rozwiązań, takich jak przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków VH PREMIUM i VH LIGHT. Kluczowym momentem dla branży stał się niedawny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, który przychylił się do argumentów przeciwników zakazu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków w gminie Alwernia. Przypadek ten rzuca światło na znaczenie dostępu do ekologicznych metod odprowadzania ścieków w kontekście ochrony prawnej i środowiskowej.

Sprzeczność miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku

 

Wnioskodawca przedstawił apelację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie przeciwko decyzji Rady Miejskiej w Alwerni, polegającej na modyfikacji lokalnego planu rozwoju przestrzennego. Głównym punktem spornym było wprowadzenie zakazu instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków, co zdaniem skarżącego było niezgodne z obowiązującą ustawą o zachowaniu czystości i porządku w obrębie gmin. Skarżący podkreślał, iż takie ograniczenie koliduje z zasadą hierarchii prawnej, gdzie akty prawne o niższym szczeblu nie mogą wprowadzać regulacji bardziej restrykcyjnych niż zawarte w przepisach wyższego rzędu. Argumentował także, że systemy przydomowego oczyszczania ścieków są bardziej efektywne dla ochrony środowiska w porównaniu z tradycyjnymi szambami, a ich zakazanie ogranicza możliwość ponownego wykorzystywania wody oczyszczonej, prowadząc do jej marnotrawstwa.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków Wieluń

W obronie decyzji, Burmistrz Alwerni wnioskował o zmianę wyroku, powołując się na to, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został opracowany w pełnej zgodności z przepisami prawa mającymi na celu ochronę środowiska naturalnego, w tym zasobów wodnych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przychylił się do argumentacji skarżącego, stwierdzając, iż wprowadzony zakaz jest sprzeczny z ustawą o zachowaniu czystości i porządku w gminach, która umożliwia instalację takich oczyszczalni w sytuacji, gdy dostęp do publicznej kanalizacji jest niemożliwy. Sąd podkreślił, że planowanie przestrzenne musi respektować prawa ustalone przez wyższe regulacje prawne, zapewniając właścicielom nieruchomości swobodę wyboru metody utylizacji ścieków, w tym możliwość zainstalowania przydomowej oczyszczalni, jeśli dostęp do sieci kanalizacyjnej jest nieosiągalny lub jej realizacja nie jest uzasadniona z punktu widzenia ekonomii i techniki.

Ochrona praw właścicieli nieruchomości: legalne odprowadzania ścieków do przydomowych oczyszczalni ścieków VH

 

Sąd zwrócił uwagę na konieczność respektowania praw właścicieli nieruchomości do wyboru metody odprowadzania ścieków, szczególnie w sytuacjach, gdy sieć kanalizacyjna nie jest dostępna. Rozwiązania oferowane przez Eko House, w tym przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków VH PREMIUM i VH LIGHT, w pełni odpowiadają na potrzeby użytkowników, zapewniając nie tylko zgodność z prawem, ale i wysoką efektywność ekologiczną.

 

Ekologiczne korzyści przydomowego oczyszczania ścieków

 

Przydomowe oczyszczalnie ścieków są nie tylko odpowiedzią na potrzeby prawne, ale stanowią także istotny element strategii ochrony środowiska. Zastosowanie zaawansowanych technologii biologicznych minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia gleby i wód gruntowych, co zostało potwierdzone przez argumentację Sądu. Eko House wskazuje na znaczenie odpowiedniej eksploatacji i kontroli tych systemów, aby zapewnić ich efektywność i bezpieczeństwo dla środowiska.

Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami płynnymi wymaga przemyślanych i zrównoważonych rozwiązań. Eko House angażuje się w edukację na temat prawidłowego użytkowania i serwisowania przydomowych oczyszczalni ścieków, co ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia ich długoterminowej efektywności i minimalizacji wpływu na ekosystem.

Zielone światło od Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie dla przydomowych oczyszczalni ścieków

 

 

Wyroki takie jak ten wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie podkreślają znaczenie elastycznych i ekologicznych podejść do zarządzania ściekami. Eko House, dzięki zaangażowaniu w rozwój i instalację przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków, przyczynia się do kształtowania przyszłości, w której ochrona środowiska zaczyna się w domu. Rozwój technologii, takich jak VH PREMIUM i VH LIGHT, oraz promowanie zasad zrównoważonego rozwoju, stanowią odpowiedź na potrzeby zarówno prawne, jak i ekologiczne, otwierając nowe możliwości dla właścicieli nieruchomości i lokalnych społeczności.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące zakazu budowy przydomowej oczyszczalni ścieków

 

Czy budowa przydomowej oczyszczalni ścieków jest możliwa bez względu na miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

Nie, decyzja o budowie przydomowej oczyszczalni ścieków musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Plan ten określa zasady zagospodarowania danego terenu, w tym możliwość instalacji systemów do oczyszczania ścieków. W przypadkach, gdy plan miejscowy nie przewiduje takiej możliwości, konieczne może być uzyskanie specjalnego pozwolenia lub zmiana planu.

 

Jakie są wymagania techniczne i prawne dla przydomowych oczyszczalni ścieków?

Przydomowe oczyszczalnie ścieków muszą spełniać wymagania określone w przepisach odrębnych, w tym normy dotyczące efektywności oczyszczania oraz wpływu na środowisko. Konieczne jest również uzyskanie pozwolenia na budowę, które potwierdza zgodność projektu z lokalnymi regulacjami, w tym z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

 

Czy istnieją sytuacje, w których przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej nie jest możliwe?

Tak, mogą wystąpić sytuacje, w których przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadnione. Może to być spowodowane odległością od głównej sieci, trudnościami terenowymi lub kosztami, które przekraczają możliwości finansowe właściciela nieruchomości. W takich przypadkach, alternatywą może być budowa przydomowej oczyszczalni ścieków.

 

Jakie są konsekwencje nieuzyskania zgody na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków?

Nieuzyskanie zgody na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków może skutkować koniecznością zaprzestania jej użytkowania oraz poniesieniem sankcji administracyjnych. Ponadto, właściciel nieruchomości może być zobowiązany do przyłączenia się do publicznej sieci kanalizacyjnej (jeśli jest to możliwe) lub do zastosowania innych legalnych metod odprowadzania ścieków.

 

Czy w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, gmina może wymagać od właścicieli nieruchomości budowy przydomowych oczyszczalni ścieków?

Tak, w sytuacji, gdy budowa sieci kanalizacyjnej na danym terenie jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, gmina może zalecić lub nawet wymagać od właścicieli nieruchomości instalacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Jest to rozwiązanie umożliwiające efektywne zarządzanie ściekami w obszarach, gdzie tradycyjna kanalizacja nie jest dostępna, jednocześnie zapewniając ochronę środowiska.

Wyrok WSA w Krakowie: gmina nie może w MPZP zabronić budowy przydomowych oczyszczalni ścieków

Data orzeczenia 2022-01-11
Data wpływu 2021-10-19
Sąd Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Sędziowie Agnieszka Nawara-Dubiel; Joanna Tuszyńska /przewodniczący/; Małgorzata Łoboz /sprawozdawca/
Symbol z opisem 6150 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego 6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym)
Hasła tematyczne Planowanie przestrzenne
Skarżony organ Inne
Treść wyniku stwierdzono nieważność zaskarżonej uchwały w części
Powołane przepisy Dz.U. 2003 nr 80 poz 717 art 15 ust 2 pkt 3 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; Dz.U. 2001 nr 62 poz 627 art 73 ust 1 pkt 3 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Tuszyńska Sędziowie: WSA Małgorzata Łoboz (spr.) WSA Agnieszka Nawara – Dubiel Protokolant: starszy referent sądowy Anna Frasik-Mazurek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2022 r. sprawy ze skargi I. P. na Uchwałę Nr IX/95/2020 Rady Miejskiej w Alwerni z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Alwernia oraz miejscowości Grojec, Kwaczała, Nieporaz, Poręba Żegoty i Regulice I. stwierdza nieważność § 4 pkt 6 zaskarżonej uchwały; II. zasądza od Gminy Alwernia na rzecz skarżącej I. P. – P. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Uzasadnienie:

I. P.-P. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na uchwałę Rady Miejskiej w A. nr […] z dnia 17 grudnia

2020 roku w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta A. oraz miejscowości G., K., N. , P. Ż. i R. w zakresie dotyczącej § 12 ust. 2 pkt 1 ppkt b z uwagi na jej niezgodność z ustawą o zachowaniu porządku i czystości w gminie. Skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności uchwały w tej części oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W tym samym piśmie wniesiono również skargi:

– na decyzję Wojewody […] (z dnia 7 maja 2021 roku, znak: […]) którą utrzymano w mocy decyzję Starosty Powiatowego w C. sprzeciwiającą się zamiarowi wykonania przez skarżącą robót budowlanych mających na celu budowę przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków na działce nr […] położonej w miejscowości N. w gminie A. z uwagi na ich niezgodność z zapisami Miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy A.,

– na uchwałę Rady Miejskiej w A. z dnia 16 listopada 2015 r. , Nr […] .

Skargi na te akty zostały wydzielone do odrębnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że organy wydające decyzje umotywowały swoją decyzję argumentując, że zgłoszenie zamiaru wykonania robót budowlanych jako niezgodne z Miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy A. (zmienionym w grudniu 2020), powołując się na §12 ust. 2 pkt 1 ppkt b tegoż planu. Tymczasem zdaniem skarżącej oparcie decyzji na wyżej wymienionym paragrafie było błędne, ponieważ naruszało konstytucyjną zasadę hierarchicznej struktury systemu źródeł prawa, wedle której akty prawa miejscowego muszą być zgodne ze wszystkimi aktami powszechnie obowiązującymi. Akty prawa miejscowego nie mogą inaczej regulować materii należących do przepisów wyższego rzędu, a w szczególności, bez wyraźnego upoważnienia, nie mogą nakładać bardziej rygorystycznych obowiązków niż wskazują przepisy ustaw i rozporządzeń. Jednocześnie zakaz budowy przydomowych oczyszczalni ścieków nie jest w żaden sposób podyktowany względami ochrony środowiska, w tym wód podziemnych (Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr […] “C.), ponieważ przydomowe oczyszczalnie ścieków same w sobie są bardziej korzystnym dla środowiska rozwiązaniem niż szamba, poziom oczyszczania ścieków jest podobny do zbiorczych oczyszczalni ścieków. Zakaz budowy na w/w obszarze przydomowych oczyszczalni ścieków uniemożliwia ponowne wykorzystanie oczyszczonych ścieków bytowych, które zaliczane są do wody II klasy i mogą być wykorzystane ponownie w instalacji wody szarej lub do podlewania, niekoniecznie odprowadzane do gruntu, a co za tym idzie uniemożliwia ograniczanie zużycia wody pitnej, której około 25% jest marnowane do spłukiwania toalet, co w polskich warunkach hydrogeologicznych powinno być przedsięwzięciem wspieranym (art. 74 ust. 4 Konstytucji RP). Według dokumentacji hydrogeologicznej GZWP Nr 452 został zaliczony do III klasy jakości wody, a oczyszczone ścieki bytowe z przydomowej oczyszczalni ścieków pod względem jakości można zaliczyć do II klasy (wyższej, lepszej). Przydomowa oczyszczania ścieków umożliwia wiele sposobów odprowadzania oczyszczonych ścieków bytowych, w tym gromadzenie oczyszczonego ścieku w szczelnym zbiorniku w celu ponownego wykorzystania lub odprowadzenie do gruntu za pomocą urządzeń wodnych na których budowę wymagane jest uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego, co jest elementem wystarczającym do kontroli sposobu odprowadzania ścieków bytowych z oczyszczalni i ewentualnego miejsca i sposobu wprowadzania ścieków do gruntu.

Skarżąca zaznaczyła, że gmina A. nie zrobiła nic w kierunku wybudowania sieci kanalizacyjnej od czasu opublikowania 31 sierpnia 2012 roku Uchwały nr VI1/69/2012 Rady Miejskiej w A. w sprawie: zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy A.. W załączniku nr 5 do w/w Studium w punkcie 6.2 dot. Gospodarki ściekowej podkreślono, że do czasu pełnej realizacji systemów odprowadzania ścieków, a także w odniesieniu do terenów istniejących przysiółków i rozproszonej zabudowy, które pozostaną poza zasięgiem systemów kanalizacyjnych należy wspierać rozwiązania indywidualne, tj. lokalne oczyszczalni ścieków lub mini oczyszczalni dla grup budynków. Jednocześnie w załączniku 1 w punkcie 8.2 dot. Odprowadzania i oczyszczania ścieków podkreślono, że ścieki gromadzone są w zbiornikach wybieralnych o różnej konstrukcji, które w znacznej części są nieszczelne. W związku z powyższym,

obserwując brak działań zmierzających do skanalizowania wsi, można, w ocenie skarżącej, założyć, że budowa przydomowych oczyszczalni ścieków powinna być dopuszczona jako najbardziej optymalne i ekologiczne rozwiązanie techniczne.

Ograniczenie w możliwości budowy przydomowej oczyszczalni ścieków na działce nr […] położonej w miejscowości N. w gminie A., stanowiącej własność skarżącej narusza art. 32 Konstytucji RP względem m.in. sąsiadów, którzy w odległości około 80 metrów od planowanej lokalizacji oczyszczalni użytkują takie urządzenie wraz z odprowadzeniem ścieku do gruntu na działce […] w miejscowości B., gm. T., oraz kolejnych sąsiadów, którzy w odległości około 120 metrów od planowanej lokalizacji uzyskali zgodę na zamontowanie przydomowej oczyszczalni ścieków wraz z odprowadzeniem ścieków do gruntu na działce […] w miejscowości B., gm. T.. Jeśli Starosta Powiatowy w C. nie miał obiekcji dotyczących realizacji powyższych przedsięwzięć na obszarze GZWP Nr […], a Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie wydało pozwolenie wodno-prawne na zabudowanie urządzenia wodnego pozwalającego na wprowadzanie ścieków bytowych z przydomowej oczyszczalni ścieków do gruntu, to znaczy, że powyższe organy nie dopatrzyły się szkodliwości takiego rozwiązania dla GZWP Nr […] i uznały je za zgodne z wymaganiami dotyczącymi ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniami określonymi w dokumentacji hydrogeologicznej zbiornika wód podziemnych […]

Wniosek o unieważnienie MPZP w części dotyczącej nakazu gromadzenia ścieków w szczelnych zbiornikach oraz zakazu budowy przydomowych oczyszczalni ścieków jest uzasadniony, albowiem ścieki oczyszczone pochodzące z przydomowej oczyszczalni ścieków, ze względu na swój łagodny charakter doczekały się osobnej definicji w Prawie Wodnym jako ścieki bytowe (wody zużyte na cele bytowe i gospodarcze), wyłączającej je z ogółu ścieków. Jednocześnie ścieki bytowe są dopuszczone do wprowadzania do gruntu na obszarze wrażliwym jakim jest główny użytkowy poziom wodonośny wieku triasowego, co podkreślił WSA w Krakowie w wyroku sygn. akt II SA/Kr 853/17, więc tym bardziej nie są zagrożeniem dla innych obszarów w tym GZWP nr […], jeśli na podstawie operatu wodno-prawnego lub opinii geotechnicznej warstwy gruntu oddzielające odbiornik ścieków z przydomowej oczyszczalni od poziomów wodonośnych spełniają minimalne wymagania określone w przepisach odrębnych. Rozporządzenie nr […] Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. zakazuje tylko wprowadzania ścieku do gruntu na obszarze występowania głównego użytkowego poziomu wodonośnego wieku triasowego, a nie samej lokalizacji przydomowej oczyszczalni ścieków, a obszar ten jest uznany za szczególnie wrażliwy.

Ponadto na obszarze GZWP nr […] znajdują się zakłady przemysłowe o nieporównywalnie większym poziomie oddziaływania niż przydomowe oczyszczalnie ścieków, jak Rafineria T., Zakład Górniczy […] w J., na granicy umownej zbiornika również Zakład Górniczy […]” w […], znajduje się tu również wysypisko śmieci […]” oraz osadnik odpadów po zakładzie górniczym […]

Na obszarze GZWP Nr […] obowiązują również inne plany zagospodarowania przestrzennego, obejmujące gminy, miasta i wsie takie jak: I., J., C., T., […], P., M., B.. W większości tych terenów mieszkańcy mają dostęp do kanalizacji, a tam gdzie nie ma dostępu do kanalizacji zazwyczaj zakazy jeśli występują to nie dotyczą samej zabudowy przydomowych oczyszczalni ścieków, lecz ewentualnego wprowadzania ścieków i nieoczyszczonych ścieków do gruntu, nie wymieniając wśród nich ścieków bytowych (wód zużytych na cele gospodarcze i bytowe).

Na obszarach innych GZWP, m.in. w miejscowości S., gdzie oddziaływanie ścieków bytowych wprowadzanych do gruntu może być bardziej znaczące, ze względu na geologię tamtego obszaru, w tym występowanie zjawisk krasowych dopuszczalne jest lokalizowanie przydomowych oczyszczalni ścieków wraz w urządzeniami wodnymi służącymi do odprowadzania ścieków do gruntu po uzyskaniu pozwolenia wodno-prawnego.

Wobec braku wizji przyłączenia do sieci kanalizacyjnej likwidacja zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe i zastąpienie go przydomową biologiczną oczyszczalnią ścieków podyktowane jest przede wszystkim chęcią ochrony środowiska, wypełnienia obowiązków wynikających z Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz Unijnej “dyrektywy ściekowej” (91/271/EWG).

W odpowiedzi na skargę Burmistrz Gminy A. wniósł o odrzucenie skargi, względnie o jej oddalenie, jak również obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

Organ argumentował, że skarżąca nie wskazała w jakim zakresie uchwała ta byłaby niezgodna ze wskazaną ustawą, nie uzasadniła dlaczego domaga się uchylenia uchwały, nie wykazała swojego interesu prawnego w zakresie jej uchylenia i nie określiła w czym zaskarżone uchwały naruszają jej interes prawny.

Uzasadniając wniosek o oddalenie skargi organ wyjaśnił, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest wykonaniem zadania własnego nałożonego na gminę przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W uchwałach stanowiących plan zagospodarowania przestrzennego muszą zostać zawarte między innymi zapisy dotyczące ochrony przyrody i gospodarowania wodami. Wymóg umieszczenia zasad ochrony środowiska został narzucony jednostkom samorządowym przez ustawodawcę oraz wynika między innymi z art. 15 ust 2 pkt 3 i art. 1 ust 1 pkt 3) ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i w tym zakresie gmina przed podjęciem uchwały uzyskała wszelkie niezbędne opinie, które nie wnosiły zastrzeżeń co do propozycji takich rozwiązań.

Ponadto, że mieszkańcy gminy mogli zapoznać się z propozycjami dotyczącymi zasad polityki przestrzennej na terenie gminy na etapie procedury przygotowywania planu zagospodarowania przestrzennego. Gmina poprzedziła uchwalenie planu wyłożeniem do publicznej wiadomości studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, które zawierały zasady dotyczące ochrony środowiska z uwzględnieniem zbiorników podziemnych i uwarunkowań hydrogeologicznych, wobec czego każdy z mieszkańców również na tym etapie miał potencjalnie możliwość badania, czy zapisy zawarte w projektowanych dokumentach nie naruszą jego prawnie chronionego interesu i w praktyce mógł podejmować w tym zakresie kroki.

Niemniej jednak, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i zapisy zawarte w zaskarżonych uchwałach są z jednej strony skutkiem wykonywania przez gminę zapisów i nakazów zawartych w przywołanej powyżej ustawie (konieczność wykonania obowiązku uwzględnienia zasad kształtowania ochrony środowiska i zasobów wodnych) ale z drugiej strony są również wyrazem faktu, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowi akt prawa miejscowego, który jest charakterystyczny dla danego obszaru i został przyjęty przez Radę Gminy. Rada w tym zakresie jest organem uchwałodawczym, w tym zakresie wyraziła poprzez podjętą uchwałę swoją wolę aby na tym terenie, którego dotyczą wymienione w treści skargi uchwały obowiązywały przyjęte w zapisach planu zasady ochrony środowiska. Uchwalanie planu było procedowane zgodnie z zapisami ustawy, a wskazane w ustawie organy nie zgłaszały wątpliwości dotyczących zasad ochrony środowiska zamieszczonych w planie a mających na celu ochronę zasobów wód podziemnych. Organ podkreślił przy tym, że obserwowane braki w ilości i jakości wody pitnej oraz do celów rolnych zmuszają jednostki samorządowe do podjęcia działań mających na celu przeciwdziałanie degradacji i kurczeniu się tych zasobów.

Uchwalając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego kierowano się zatem koniecznością ochrony zasobów wodnych i przyjęto, że ograniczenie odprowadzania wód po oczyszczaniu ścieków wprost do gruntu stanowić będzie wyraz takiej ochrony zbiornika wodnego. Wprowadzając zapisy do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gmina nie mogła brać pod uwagę zmieniającej się technologii na przestrzeni czasu, która faktycznie może powodować, że ścieki po oczyszczeniu z niektórych przydomowych oczyszczalni ścieków mogą mieć klasę jakości nie gorszą niż klasa jakości wód zbiornika podziemnego na terenie zdegradowanym, niemniej jednak zapisy dotyczące ograniczeń w zakresie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków pełnią ten sam rodzaj i funkcję jak inne zakazy dotyczące np. tego aby na terenach wiejskich nie budować budynków wielokondygnacyjnych, lub które narzucają niejednokrotnie konieczność uwzględnienia pewnej formy architektonicznej i kolorystyki.

Problem poruszony w skardze ma przede wszystkim charakter oceny dotyczącej tego jakie środki w zakresie ochrony środowiska należy zastosować na danym terenie i co może znaleźć się w zapisach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a co może zostać uznane za zbyt daleko idące. Jeśli możliwym jest przyjęcie, iż np. na danym obszarze istnieje zakaz budowy instalacji cieplnych i ciepłowniczych opalanych węglem kamiennym i mokrym drewnem, gdyż ma to na celu ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami, to należałoby konsekwentnie przyjmować, że budowa oczyszczalni przydomowych i efekt procesu oczyszczania ścieków bytowych wprowadzających wprost do gleby wody po procesie oczyszczenia, które przecież nie przechodzą badania nie są w sposób ciągły monitorowane jak w instytucjonalnych oczyszczalniach ścieków, to oczyszczalnie te potencjalnie zagrażają zbiornikowi wód podziemnych. W konsekwencji idąc tym samym tokiem rozumowania, możliwym jest ograniczenie możliwości budowy na danym terenie w zapisach aktu prawa miejscowego zakazu budowy takich oczyszczalni. Przy powyższym sposobie rozumowania nie ma żadnej różnicy między zakazem instalowania urządzeń ciepłowniczych na określone paliwo i określonej kategorii, a zakazem budowy oczyszczalni przydomowych, które w przypadku awarii lub nieprawidłowego użytkowania wprowadzać będą do gleby ścieki pozaklasowe, które potencjalnie mogą na długi czas zanieczyszczać i zatruwać wody podziemne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Rozpoczynając, wyjaśnić należy, że istota sądowej kontroli administracji publicznej sprowadza się do ustalenia czy w określonym przypadku, jej organy dopuściły się kwalifikowanych naruszeń prawa. Sąd administracyjny sprawuje swą kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej – art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647 z późn. zm.). Zakres tej kontroli wyznacza przepis art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.; zwana dalej p.p.s.a.), stanowiąc, że Sąd rozstrzyga w granicach sprawy nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Ponadto w myśl art. 135 p.p.s.a. Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Z punktu widzenia powyższego stwierdzić należy, że skarga okazała się być zasadna.

W związku z brakiem możliwości przeprowadzenia rozprawy zdalnej, stosownie do treści art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ( DZ.U. z 2020r.poz.1842 t.j. z późn. zmianami), w sprawie zarządzono przeprowadzenie posiedzenia niejawnego celem rozpoznania sprawy.

Przedmiotem kontroli jest uchwała nr IX/95/2020 Rady Miejskiej w A. z dnia 17 grudnia 2020r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta A. oraz miejscowości G., K., N. , P. Ż. i R. ( dalej “Zmiana Planu”).

W kwestii interesu prawnego skarżącej, wskazać należy, że I. P. – P. jednocześnie skarżyła decyzję Wojewody […] z dnia 7.05.2021r. znak […] utrzymującą w mocy decyzję Starosty Powiatowego w C. z dnia 9.12.2019r., znak […], sprzeciwiającą się budowie przydomowej oczyszczalni ścieków o przepustowości dobowej do 7,5 m3. Organy uzasadniły decyzje argumentując, że zgłoszenie zamiaru wykonania robót budowlanych jest niezgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W tej sytuacji interes prawny skarżącej jest bezdyskusyjny.

W niniejszej sprawie skarga kwestionuje, jak to już wspomniano Zmianę Planu. Wspomniana Zmiana Planu dotyczy zaś uchwały nr […] Rady Miejskiej w A. z dnia 16 listopada 2015r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta A. oraz miejscowości G., K., N. , P. (dalej “Plan”). § 12 ust. 2 pkt 1 Planu wskazywał przed Zmianą Planu, iż w ramach ochrony zasobów wodnych ustala się obsługę terenów przeznaczonych pod zabudowę przy uwzględnieniu następujących zasad:

1/ w zakresie odprowadzania ścieków:

a/ ustala się realizację kanalizacji sanitarnej ze sprowadzaniem ścieków do oczyszczalni ścieków w A.. Dopuszcza się gromadzenie ścieków w zbiornikach bezodpływowych na nieczystości ciekłe;

b/ ustala się zakaz realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków w obszarze wysokiej ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr […] “C.” (dalej “GZWP”)

c/ ustala się zakaz realizacji dołów chłonnych i osadników gnilnych mających odpływ do gruntu i rowów melioracyjnych

Do tego przepisu odsyłał § 9 ust. 1 Planu, wskazujący, że część obszaru objętego planem znajduje się w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr […] “C.”; zasady ochrony zasobów wodnych w zakresie odprowadzania ścieków oraz wód opadowych i roztopowych określono w rozdziale 10.

Na rysunku planu zaznaczono granice GZWP, natomiast nie zaznaczono zakresu “obszaru wysokiej ochrony’, o którym była mowa w § 12 ust. 2 pkt 1 lit.b. Nie ulega natomiast wątpliwości, że ten obszar oraz teren w granicach zbiornika nie są tożsame, o czym jeszcze będzie mowa. Wobec tego dokonano Zmiany Planu w ten sposób, że § 12 ust. 2 pkt 1 lit. b otrzymał brzmienie: “b/ ustala się zakaz realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr […] “C.””. Ta właśnie zmiana jest obecnie przedmiotem skargi.

Na wstępie Sąd wyjaśnia, że z uwagi na fakt, iż naruszenia procedury uchwalania planu mogłyby wpłynąć na legalność uchwały także w jej niezaskarżonej części, Sąd z urzędu skontrolował legalność zaskarżonego planu również w zakresie nieobjętym zarzutami skargi i w tym zakresie nie dopatrzył się uchybień skutkujących koniecznością stwierdzenia nieważności planu w częściach nie objętych skargą na podstawie art. 28 ust. 1 u.p.z.p., tj. w związku z istotnym naruszeniem trybu sporządzania planu miejscowego. Sąd w szczególności przeanalizował akta planistyczne z punktu widzenia zachowania wymogów określonych w art. 17 i następnych ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i nie stwierdził, aby plan został sporządzony z istotnym naruszeniem trybu jego sporządzania. Sąd nie stwierdził również naruszenia właściwości organów w procedurze planistycznej. Nadesłane Sądowi akta planistyczne są kompletne i uporządkowane, a poszczególne czynności podejmowane przez organ należycie udokumentowane.

Przechodząc do zarzutów skargi dotyczących merytorycznej treści zaskarżonej uchwały wskazać należy, że skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności w części kwestionowanej ( w zakresie zakazu realizacji przydomowych oczyszczalni) uchwały nr […] Rady Miejskiej w A. z dnia 17 grudnia 2020r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta A. oraz miejscowości G., K., N., P. Ż. i R., a zatem o stwierdzenie nieważności § 4 pkt 6 Zmiany Planu.

Skarżąca zarzuciła, że akty prawa miejscowego nie mogą inaczej regulować materii należących do przepisów wyższego rzędu, a w szczególności, bez wyraźnego upoważnienia nie mogą nakładać bardziej rygorystycznych obowiązków, niż wskazują przepisy ustaw. Z twierdzeniem tym należy się zgodzić. Takim przepisem jest art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (obecnie: t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2010, dalej “u.c.p..g.”) stanowiący (w brzmieniu aktualnym oraz na dzień uchwalenia kontrolowanej uchwały), że właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych. Przepis ten przewiduje nadto, że przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych.

Z treści omawianej regulacji wynika, że adresatowi normy ustawowej przysługuje wybór wykonania obowiązku zapewnienia utrzymania czystości i porządku pomiędzy wykonaniem zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe a przydomową oczyszczalnią ścieków bytowych, przy czym ustawodawca przewiduje, że ma to miejsce w sytuacji, gdy budowa sieci jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona.

W orzecznictwie prezentowany jest pogląd, który Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, że właściciel nieruchomości może zrealizować prawo do budowy bezodpływowego zbiornika bądź przydomowej oczyszczalni ścieków bytowych zarówno w sytuacji, gdy budowa kanalizacji jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, jak i gdy jest uzasadniona, lecz – tak jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie – sieć taka nie została jeszcze zrealizowana. Jeżeli więc na terenie objętym mpzp nie ma sieci kanalizacyjnej, nawet jeśli pozostaje w sferze planów, właściciel nieruchomości zachowuje wynikające z ustawy prawo do zapewnienia utrzymania czystości na nieruchomości w zakresie odprowadzania ścieków poprzez realizację zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe i plany inwestycyjne gminy nie mogą wyłączyć tego uprawnienia. W przeciwnym razie zostanie on pozbawiony uprawnienia ustawowego, w czym należy upatrywać również naruszenia zasady ochrony tego prawa zagwarantowanej w art. 21 ust. 1 Konstytucji.

Rozpoczynając przegląd orzecznictwa w tym zakresie, zacząć należy od wyroku NSA z dnia 21 lutego 2018 r. II OSK 1095/16, LEX nr 2469227, gdzie wskazano: “W przepisie art. 15 ust. 1 u.p.z.p. ustanowiono zasadę sporządzenia projektu planu miejscowego zgodnie z przepisami odrębnymi. Naruszenie tej zasady sporządzenia planu daje, zgodnie z art. 28 ust. 1 u.p.z.p., podstawę do stwierdzenia nieważności”. W konsekwencji “Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego może kształtować sposób wykonywania prawa własności jedynie w zakresie, jaki jest do pogodzenia z przepisami odrębnymi, w tym i z u.c.p.g.” (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 października 2013 r. IV SA/Po 694/13, LEX nr 1382981). Wobec tego ” Niedopuszczalna modyfikacja przepisu art. 5 ust. 1 pkt 2 u.c.p.g. polega na ograniczeniu czasowym (do czasu realizacji sieci kanalizacyjnej) możliwości budowy przydomowych oczyszczalni ścieków bytowych. U.c.p.g. nie wprowadza takich ograniczeń i nie daje radzie kompetencji do ich wprowadzenia. W przypadku nieistnienia sieci kanalizacyjnej w chwili uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przepis art. 5 ust. 1 pkt 2 u.c.p.g. przewiduje możliwość gromadzenia ścieków w przydomowych oczyszczalniach ścieków, bez ograniczeń czasowych i jednocześnie kontynuację tego sposobu odprowadzania ścieków nawet po zrealizowaniu sieci kanalizacyjnej” ( WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 25 lutego 2020 r. II SA/Ol 3/20, LEX nr 2895553, podobnie ten Sąd w wyroku z dnia 3 listopada 2015 r. II SA/Ol 953/15, LEX nr 1930132 ). WSA w Poznaniu w wyroku z dnia 21 lipca 2021 r. II SA/Po 156/21, LEX nr 3211748 wskazał, że “Przyznane gminie władztwo planistyczne nie uzasadnia wprowadzenia w miejscowym planie zakazu zaopatrywania terenów budownictwa mieszkaniowego w podstawowe wyposażenie, a takim z pewnością jest bezodpływowy zbiornik ścieków, przydomowa oczyszczalnia ścieków oraz indywidualne ujęcie wody. Właściciel nieruchomości może zrealizować prawo do budowy bezodpływowego zbiornika bądź przydomowej oczyszczalni ścieków bytowych zarówno w sytuacji, gdy budowa kanalizacji jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, jak i gdy jest uzasadniona, lecz sieć taka nie została jeszcze zrealizowana” (podobnie ten Sąd w wyroku z dnia 28 maja 2021 r. II SA/Po 157/21 LEX nr 3188966). Końcowo należy przytoczyć wyrok WSA w Gliwicach z dnia 21 października 2019 r. II SA/Gl 684/19 LEX nr 2741080: “Przepisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie mogą być rozumiane w sposób sprzeczny z treścią przepisów ustawowych, a więc nie mogą eliminować regulacji zawartej w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach”.

Podsumowując, skoro treść Zmiany Planu zakazuje realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków na danym terenie, to taki zapis jest sprzeczny z przepisami odrębnymi, a to art. 5 ust. 1 pkt 2 u.c.p.g.

Należy jednakże zbadać, czy nie istnieją inne przepisy odrębne, które usprawiedliwiają takie rozwiązanie. Jak bowiem wynika z cytowanych przepisów Planu oraz Zmiany Planu, przedmiotem ochrony jest tutaj Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr […] “C.”.

Sięgając najpierw do treści Uchwały Nr […] Rady Miejskiej w A. z dnia 31 sierpnia 2012r. w sprawie zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy A. ( dalej “Studium”), w punkcie 6.1 (str.65, tekst publikowany na stronie Urzędu Miasta i Gminy A. BIP) wskazano, że realizacja zasady zapewnienia dostawy wody o dobrej jakości wymaga m.in. ochrony zasobów wód podziemnych (GZWP nr […] “C.”). Równocześnie stwierdzono tamże (pkt 6.2), że do czasu pełnej realizacji systemów odprowadzania ścieków, a także w odniesieniu do terenów istniejących przysiółków i rozproszonej zabudowy, które pozostaną poza zasięgiem systemów kanalizacyjnych, niezbędne jest wyeliminowanie zrzutów nie oczyszczonych ścieków do wód powierzchniowych i zahamowanie degradacji środowiska gruntowo – wodnego, w drodze pilnego uporządkowania gospodarki ściekowej w gminie, poprzez ustalenie i egzekwowanie m.in. zasady okresowej kontroli szczelności zbiorników oraz systematycznego wywozu ścieków do punktów zlewnych przy oczyszczalniach ścieków i wspierania rozwiązań indywidualnych, tj. lokalnych oczyszczalni ścieków lub mini oczyszczalni dla grup budynków.

Stwierdzić dalej należy, że sporządzona przy okazji uchwalania Planu prognoza oddziaływania na środowisko w punkcie 5.4.5. wskazała, iż północno – zachodnią część gminy obejmuje zasięg podziemnego zbiornika wód triasowych GZWP Nr […] […]”, oraz że w zbiorniku tym wydzielono obszar wysokiej ochrony wód (OWO), który obejmuje zachodnią część A., północną część K. i południową część R.. Mimo takiej treści zapisu, nie wydzielono na rysunku Planu obszaru OWO i nie wiadomo, gdzie on się znajduje; z powyższego zapisu wiadomo jedynie, że jest mniejszy niż obszar samego GZWP. Niemniej w oparciu o ten zapis w Planie zakazano budowy przydomowych oczyszczalni w obszarze wysokiej ochrony zbiornika. Jak należy przypuszczać, z powodu braku wydzielenia tego obszaru na rysunku Planu – dokonano Zmiany Planu, rozciągając zakaz na cały teren GZWP, wobec faktu, że jest uwidoczniony na rysunku Planu jego zasięg. Jednakże przy uchwalaniu Zmiany Planu posłużono się tą samą prognozą oddziaływania na środowisko, a wiec w materiałach planistycznych brak uzasadnienia dla objęcia zakazem całego terenu GZWP ( skoro prognoza wskazywała na jakiś obszar wysokiej ochrony wewnątrz obszaru zbiornika). Należy przy tej okazji wspomnieć, że opinia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nie wspominała w ogóle o GZWP. Stąd też wypływa wniosek, że materiały planistyczne nie dają podstaw do formułowania zakazu umieszczania przydomowych oczyszczalni na terenie całego GZWP.

Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu aktualnie brak jest podstaw prawnych do formułowania takiego zakazu w oparciu o przepisy prawa, abstrahując w tym miejscu od kwestii sprzeczności z art. 5 ust. 1 pkt 2 u.c.p.g.

Główne zbiorniki wód podziemnych to struktury geologiczne zasobne w wodę, które stanowią lub mogą stanowić w przyszłości strategiczne zasoby wód podziemnych do wykorzystania dla zaopatrzenia ludności i podstawowych gałęzi gospodarki wymagających wody wysokiej jakości. Zgodnie z umownymi kryteriami wydzielania -ze względu na wysoką jakość wód, zasobność i potencjalną produktywność – GZWP stanowią najcenniejsze fragmenty jednostek hydrostrukturalnych i systemów wodonośnych. Nie ulega wątpliwości, że wymagają one szczególnej ochrony w zakresie stanu chemicznego i ilościowego wód podziemnych oraz kontroli zarządzania zasobami, z zachowaniem priorytetu dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę do spożycia i zaspokojenia niezbędnych potrzeb gospodarczych.

Ogólna norma odnośnie wymogów zawartości planów sformułowana jest w art. 15 ust. 2 pkt 3 u.p.z.p., gdyż stwierdza, że w planie miejscowym określa się obowiązkowo zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu. Jednakże zgodnie z art. 73 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2021.1973 t.j.) w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu) uwzględnia się w szczególności ograniczenia wynikające (m.in.) z: ustalenia w trybie przepisów ustawy – Prawo wodne warunków korzystania z wód regionu wodnego i zlewni oraz ustanowienia stref ochronnych ujęć wód, a także obszarów ochronnych zbiorników wód śródlądowych. Oznacza to, że odnośnie zbiorników wód śródlądowych, do których należą główne zbiorniki wód podziemnych, plan miejscowy winien wskazywać na ograniczenia wynikające z procedur przewidzianych prawem wodnym. Wg aktualnie obowiązujących przepisów (art. 141 ustawy Prawo wodne) obszary ochronne zbiorników wód podziemnych ustanawia Wojewoda na wniosek Wód Polskich, w drodze aktu prawa miejscowego . Zgodnie z art. 139 p.w. obszary ochronne to ustanowione na podstawie art. 141 obszary, na których obowiązują zakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wód, w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją. Są to obszary, na których mogą obowiązywać zakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją, a przede wszystkim ich jakości (stanu chemicznego). Na obszarach ochronnych może być zakazane lub ograniczone wykonywanie robót lub innych czynności, które mogą spowodować trwałe zanieczyszczenie gruntów lub wód, a w szczególności lokalizowanie inwestycji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, czy też – wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi ( art. 140 p.w.). Jak wynika z powyższego, właściwą procedurą dla ochrony GZPW jest utworzenie obszaru ochronnego, z właściwymi zakazami i nakazami, w drodze aktu prawa miejscowego ustanowionego przez Wojewodę. Na chwilę obecną, jak się wydaje, brak takiego aktu w odniesieniu do GZWP. Zatem, w celu ochrony zbiornika, należy dążyć do utworzenia strefy ochronnej. Wprawdzie wnioskodawcą są tutaj Wody Polskie, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby Gmina zainicjowała takie postępowanie, zwracając się do Wód Polskich o wystąpienie z wnioskiem do Wojewody.

Podsumowując przytoczyć należy wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 12 maja 2021 r. II SA/Bd 340/21, LEX nr 3192460: “Niezgodne z prawem ograniczenie praw właścicieli nieruchomości objętych planem nie może być skutecznie usprawiedliwione przez organ uchwałodawczy jako przejaw troski o środowisko”.

Na koniec, już poza kwestiami prawnymi, należy wskazać na niekonsekwencję w sposobie podejścia do kwestii odprowadzania ścieków. Otóż jeśli zakładamy teoretycznie, że obywatele postępują zgodnie z prawem, to dziwić musi w planie zakaz budowy przydomowej oczyszczalni, przy jednoczesnym dopuszczeniu budowy zbiorników wybieralnych. Założenie takie nakazuje bowiem przyjąć, że z oczyszczalni odprowadzane będą oczyszczone ścieki bytowe II klasy czystości ( jak podaje skarżąca). Z kolei, jeśli przyjąć abstrakcyjnie, że nie zawsze zachowanie zgodne z prawem będzie miało miejsce, to rzecz dotyczy nie tylko przydomowych oczyszczalni, ale i zbiorników wybieralnych. Przykładowo można wskazać, że Wojewoda P. w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 16 grudnia 2021 […] przytacza ogólnodostępne informacje Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli “Gospodarka ściekowa gmin na obszarach nieobjętych systemem kanalizacji zbiorczej”. W przeważającej większości gminy nie egzekwują od właścicieli nieruchomości obowiązków związanych z właściwą częstotliwością opróżniania zbiorników, pozbywania się osadów z przydomowych oczyszczalni ścieków, a od podmiotów świadczących usługi odbioru nieczystości – obowiązków związanych ze sprawozdawczością. Ponadto, jak wynika z przeprowadzonej przez NIK analizy, kwestie szczelności zbiorników a w konsekwencji – odprowadzania nieczystości wprost do środowiska, nie podlegają jakiejkolwiek kontroli. Wojewoda wskazał, że zarówno Rada, jak i organy opiniujące, oparły się wyłącznie na teoretycznym założeniu szczelności zbiorników, a także zignorowały dostępne informacje dotyczące powszechnej praktyki wyprowadzania ścieków poza obieg. Wojewoda P. skonkludował, że wnioski płynące z analizy stanowiska NIK uzasadniają stwierdzenie, że jedynym rozwiązaniem dającym gwarancję w pełni skutecznej ochrony ujęć wody jest usuwanie ścieków z terenów objętych opiniowanym planem miejscowym wyłącznie za pośrednictwem sieci kanalizacji sanitarnej z całkowitym bezwarunkowym wykluczeniem jakichkolwiek rozwiązań o charakterze lokalnym. Rzecz tyczy w zakresie kontroli NIK województwa […] ale z pewnością identyczny problem dotyczy też innych województw. Sąd przytacza powyższe dla zobrazowania, że zakaz przydomowej oczyszczalni i jednoczesne dopuszczenie zbiorników wybieralnych – niekoniecznie są skutecznym rozwiązaniem dla ochrony GZPW przed zanieczyszczeniem, abstrahując od kwestii prawnych przytoczonych wyżej.

Z wymienionych przyczyn na zas. art. 147 § 1 p.p.s.a. orzeczono jak na wstępie.

O kosztach orzeczono na zas. art. 200 p.p.s.a.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków montaż samodzielny
Wpływ przepuszczalności gruntu na rozsączanie oczyszczonych ścieków w przydomowej oczyszczalni
Przepuszczalność gruntów: przydomowe oczyszczalnie ścieków Istotnym jest fakt, że przepuszczalność gruntów...
Czytaj dalej
Przydomowa oczyszczalnia ścieków Pisz
Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków działająca w technologii osadu czynnego
Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków: zastosowanie osadu czynnego   Przydomowe oczyszczalnie...
Czytaj dalej
Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków czy szambo
Cennik wywozu szamba 2024 - ile kosztuje wywóz ścieków w różnych regionach?
Ceny za opróżnianie szamba w 2024 W ciągu zaledwie roku, koszty za wywóz szamba w Polsce wzrósł średnio...
Czytaj dalej
Przydomowa oczyszczalnia ścieków montaż małopolska
Kiedy najlepiej zainstalować przydomową oczyszczalnię ścieków podczas budowy?
Przewodnik po budowie i montażu przydomowej oczyszczalni ścieków: Na jakim etapie budowy zainstalować...
Czytaj dalej

Porady eksperta więcej artykułów

Kliknij tutaj

Kompendium wiedzy przydomowe oczyszczalnie

Kliknij tutaj

KLIENCI O NAS

Przydomowa oczyszczalnia ścieków - sklep Eko House

Formularz kontaktowy

Zostaw swój numer, oddzwonimy do Ciebie i pomożemy w wyborze oczyszczalni